Khu phi thuế quan là gì? Các khu phi thuế quan ở Việt Nam

Khu phi thuế quan là một khu vực địa lý được quy định cụ thể trong lãnh thổ một quốc gia, tại đây khi thực hiện các giao dịch xuất nhập khẩu, hàng hóa sẽ không phải chịu các loại thuế liên quan tới thuế xuất nhập khẩu hoặc các loại thuế khác. Vậy khu phi thuế quan là gì? Các khu phi thuế quan tại Việt Nam bao gồm những khu vực nào? Cùng theo dõi trong bài viết dưới đây của Lê Phương Logistics để nắm được những thông tin đầy đủ nhất về khu phi thuế quan nhé!

1. Khu phi thuế quan là gì?

1.1. Định nghĩa khu phi thuế quan

Khu phi thuế quan tiếng Anh là Non-tariff zones. Tại khoản 1 điều 2 Quy chế hoạt động của khu phi thuế quan trong khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu định nghĩa khu phi thuế quan là khu vực địa lý có ranh giới xác định, được ngăn cách với lãnh thổ bên ngoài bằng hàng rào cứng đảm bảo đầy đủ các điều kiện để cơ quan Hải quan và các cơ quan chức năng có thể kiểm soát, kiểm tra, giám sát hàng hóa và các phương tiện ra vào.

Các mặt hàng được xuất nhập khẩu vào khu vực này sẽ không phải chịu các loại thuế xuất nhập khẩu, thuế VAT nếu hàng hóa xuất khẩu từ khu phi thuế quan ra nước ngoài, hoặc hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan và chỉ tiêu thụ tại khu phi thuế quan, hoặc hàng hóa di chuyển từ khu phi thuế quan này sang khu phi thuế quan khác. Còn lại, trường hợp hàng hóa xuất khẩu từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan và hàng hóa nhập khẩu từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước sẽ phải chịu thuế xuất nhập khẩu và sự kiểm soát của Hải quan theo quy định. Cơ chế này giúp tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu.

1.2. Các đối tượng được phép hoạt động tại khu phi thuế quan

Tại điều 5 Quy chế hoạt động của khu phi thuế quan trong khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu quy định có 4 nhóm đối tượng được phép hoạt động trong khu phi thuế quan (được gọi là doanh nghiệp phi thuế quan), bao gồm:

Thứ nhất: Thương nhân Việt Nam;

Thứ hai: Chi nhánh, văn phòng đại diện của thương nhân Việt Nam;

Thứ ba: Chi nhánh, văn phòng đại diện của thương nhân nước ngoài tại Việt Nam;

Thứ tư: Nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Xem thêm: Cách nộp thuế hải quan điện tử

2. Các khu phi thuế quan ở Việt Nam

Căn cứ vào khoản 20 điều 4 Nghị định số 209/2013/NĐ-CP quy định Khu phi thuế quan bao gồm: khu chế xuất, doanh nghiệp chế xuất, kho bảo thuế, khu bảo thuế, kho ngoại quan, khu kinh tế thương mại đặc biệt, khu thương mại - công nghiệp và các khu vực kinh tế khác được thành lập và được hưởng các ưu đãi về thuế như khu phi thuế quan theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Quan hệ mua bán trao đổi hàng hóa giữa các khu này với bên ngoài là quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu.

Khu chế xuất: Là khu công nghiệp chuyên sản xuất hàng hóa để xuất khẩu, hoặc cung ứng cho các doanh nghiệp khác trong khu chế xuất.

Doanh nghiệp chế xuất: Là các doanh nghiệp nằm trong hoặc nằm ngoài khu chế xuất, thực hiện sản xuất, gia công hàng xuất khẩu và được hưởng ưu đãi của khu phi thuế quan.

Kho bảo thuế: Kho dùng để lưu trữ nguyên vật liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu, hàng hóa được miễn thuế nhập khẩu trong thời gian lưu kho.

Khu bảo thuế: Là khu vực được thiết lập để lưu trữ, sản xuất hoặc gia công hàng hóa, được hưởng các ưu đãi về thuế quan của khu phi thuế quan.

Kho ngoại quan: Là khu vực lưu trữ hàng hóa từ nước ngoài hoặc nội địa, chờ tái xuất hoặc các hình thức xử lý khác như đóng gói, phân loại.

Khu kinh tế thương mại đặc biệt: Là khu vực địa lý được áp dụng các chính sách và quy định kinh tế đặc biệt với mục đích thu hút đầu tư, thúc đẩy hoạt động thương mại và phát triển kinh tế. Khu kinh tế thương mại đặc biệt thường nằm ở khu vực cửa khẩu.

Khu thương mại công nghiệp: Hàng hóa tại đây được sản xuất để phục vụ hoạt động xuất khẩu và tiêu thụ nội địa. Đối với hàng hóa xuất khẩu sẽ được miễn thuế, còn hàng hóa đưa vào thị trường nội địa tiêu thụ sẽ phải chịu thuế nhập khẩu và VAT.

Với mục đích thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh nên các khu phi thuế quan được thành lập ở nhiều tỉnh thành trên cả nước. Dưới đây là các khu phi thuế quan ở Việt Nam:

Có thể bạn quan tâm: Kinh nghiệm đặt hàng online từ Trung Quốc

3. Các hoạt động trong khu phi thuế quan

Trong khu phi thuế quan có các hoạt động sau đây:

Các doanh nghiệp phi thuế quan sẽ tập trung vào các hoạt động thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ và các hoạt động khác được quy định tại Luật Thương mại. Trong đó:

- Quan hệ mua bán và trao đổi hàng hóa dịch vụ giữa khu phi thuế quan với nội địa (phần lãnh thổ Việt Nam nằm ngoài khu phi thuế quan) là mối quan hệ xuất, nhập khẩu.

- Doanh nghiệp phi thuế quan được phép mua văn phòng phẩm, lương thực, thực phẩm và các mặt hàng tiêu dùng từ thị trường nội địa để phục vụ điều hành bộ máy văn phòng và sinh hoạt hàng ngày của cán bộ công nhân viên tại doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể thực hiện các thủ tục xuất nhập khẩu hoặc không đối với những mặt hàng này.

- Hàng hóa xuất nhập khẩu, vận chuyển ra vào khu phi thuế quan phải chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan Hải quan.

- Hàng hóa trưng bày triển lãm, lưu kho tại khu phi thuế quan không bị giới hạn về số lượng và thời gian lưu trữ.

- Doanh nghiệp phi thuế quan được phép xuất nhập khẩu hàng hóa, trừ các hàng hóa thuộc danh mục hàng hóa cấm xuất nhập khẩu, tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu theo quy định của Pháp luật Việt Nam. Bên cạnh đó, việc xuất nhập khẩu hàng hóa thuộc danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu theo giấy phép, danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu có điều kiện và các hàng hóa hạn chế kinh doanh cần thực hiện theo các quy định pháp luật Việt Nam.

- Hàng hóa tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, gia công, quá cảnh tại khu phi thuế quan phải tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã kết kết hoặc tham gia.

- Hàng hóa chỉ được phép kinh doanh theo hình thức chuyển khẩu tại khu phi thuế quan có gắn với cảng biển.

Ngoài ra, doanh nghiệp phi thuế quan còn có thể thực hiện các hoạt động sản xuất, gia công, tái chế, lắp ráp và chế biến hàng hóa. Các hoạt động này giúp nâng cao giá trị sản phẩm trước khi xuất khẩu ra thị trường nước ngoài hoặc phân phối hàng hóa vào thị trường nội địa.

Xem thêm: Quy trình nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc về Việt Nam

4. Thuận lợi và hạn chế khi hình thành các khu phi thuế quan

Việc hình thành các khu phi thuế quan mang lại nhiều thuận lợi, đồng thời cũng xuất hiện những khó khăn mà nhà nước, doanh nghiệp và nền kinh tế cần phải đối mặt. Dưới đây là phân tích chi tiết về những thuận lợi, khó khăn khi hình thành các khu phi thuế quan tại Việt Nam.

4.1. Thuận lợi

Thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu và phát triển kinh tế: Các khu phi thuế quan tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất và xuất nhập khẩu hàng hóa với chi phí thấp, nhờ chính sách miễn thuế xuất nhập khẩu. Điều này giúp tăng kim ngạch xuất nhập khẩu và nâng cao GDP cả nước.

Thu hút đầu tư nước ngoài FDI: Chính sách ưu đãi thuế, thủ tục hải quan đơn giản và cơ sở hạ tầng hiện đại trong khu phi thuế quan thu hút các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong các ngành công nghiệp công nghệ cao và gia công.

Tạo việc làm cho các khu vực kém phát triển: Việc hình thành khu phi thuế quan tạo ra hàng ngàn việc làm, đặc biệt cho lao động tại các khu vực kinh tế kém phát triển như vùng biên giới (khu kinh tế cửa khẩu) hoặc đảo xa (Phú Quốc). Đồng thời, các khu vực này thúc đẩy phát triển hạ tầng (cảng, đường xá, kho bãi), cải thiện diện mạo kinh tế - xã hội địa phương.

Tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế: Khu phi thuế quan giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, tận dụng các hiệp định thương mại tự do FTA để đẩy mạnh xuất khẩu.

4.2. Hạn chế

Khó khăn trong quản lý và giám sát: Việc giám sát hoạt động trong khu phi thuế quan đòi hỏi hệ thống hải quan hiện đại và đội ngũ nhân lực có trình độ cao. Có nguy cơ lạm dụng các chính sách về quản lý để tuồn các mặt hàng miễn thuế vào thị trường nội địa tiêu thụ trái phép.

Phụ thuộc vào thị trường quốc tế: Khu phi thuế quan chủ yếu phục vụ sản xuất xuất khẩu, nên dễ bị ảnh hưởng bởi biến động kinh tế toàn cầu, như suy thoái kinh tế hoặc thay đổi chính sách thương mại của các nước nhập khẩu.

Tác động đến thị trường nội địa: Khu vực phi thuế quan được hưởng các ưu đãi thuế và thủ tục hải quan. Trong trường hợp không kiểm soát chặt chẽ sẽ gây mất cân bằng với doanh nghiệp nội địa. Khi đó, những sản phẩm nhập khẩu qua khu phi thuế quan có giá thấp hơn, gây ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh với thị trường nội địa. 

Lê Phương Logistics đã cung cấp đầy đủ thông tin về khu phi thuế quan là gì? Các khu phi thuế quan ở Việt Nam và các hoạt động trong khu phi thuế quan trong bài viết trên. Hi vọng những thông tin trên hữu ích đối với bạn.