Phí BAF là gì? Tất cả các thông tin cần phải biết về BAF

BAF là một thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực logistics nói chung và vận tải biển nói riêng. Đây là một khoản phí bổ sung được áp dụng đối với các chủ hàng để bù đắp khi có sự biến động về giá nhiên liệu. Vậy cụ thể phí BAF là gì? Vai trò của BAF trong ngành vận tải biển, hay cách tính toán phí BAF như thế nào… tất cả đều được Lê Phương Logistics giải đáp trong bài viết dưới đây, mời bạn cùng theo dõi.

Phí BAF là gì?

Phí BAF (Bunker Adjustment Factor) là khoản phụ phí được áp dụng bởi các công ty vận tải biển để điều chỉnh giá cước vận chuyển dựa trên sự biến động giá nhiên liệu. BAF là một yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp vận tải bù đắp được chi phí khi giá nhiên liệu thay đổi, đồng thời giúp các hãng tàu duy trì được sự ổn định trong hoạt động kinh doanh.

Phí BAF thể hiện sự biến động liên tục của giá nhiên liệu trên thị trường toàn cầu. Sự biến đổi giá nhiên liệu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tình hình cung cấp và cầu đối với nhiên liệu hay sự thay đổi trong sản xuất dầu và rất nhiều các yếu tố khác. 

Phí BAF thường được áp dụng trong các dịch vụ vận tải biển, đặc biệt đối với các chuyến hàng quốc tế, khi mà giá dầu có sự biến động lớn và ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vận chuyển của bạn.

Có thể bạn quan tâm:

Phí PSS là gì? Tổng hợp thông tin về phí PSS bạn cần biết

DAP là gì? Những thông tin quan trọng về DAP mà bạn nên biết

Phí BAF là gì?

Nguồn gốc phí BAF trong xuất nhập khẩu

Phí BAF xuất hiện từ những năm 1970. Khi thế giới phải đối mặt với cuộc khủng hoảng về giá dầu lửa. Giai đoạn này chứng kiến giá xăng dầu và nhiên liệu tăng vọt với biên độ cực lớn, gây ra những khó khăn chưa từng có cho các công ty vận tải và hãng tàu, khiến lợi nhuận của họ sẽ bị ảnh hưởng trầm trọng.

Trước thời điểm đó, các hãng tàu thường cố định giá cước trong các hợp đồng dài hạn. Tuy nhiên, khi giá nhiên liệu tăng đột ngột và liên tục, chi phí vận hành tăng vọt trong khi đó doanh thu lại không đổi. Các hãng tàu lại không thể điều chỉnh giá cước kịp thời để bù đắp chi phí phát sinh. Tình trạng này dẫn đến lợi nhuận bị sụt giảm nghiêm trọng, thậm chí là thua lỗ. Để giải quyết tinh trạng này, một cơ chế quản ý rủi ro mới được phát triển đó là phụ phí nhiên liệu BAF.

Sự xuất hiện của BAF đánh dấu một sự thay đổi chiến lược cơ bản trong lĩnh vực vận tải biển. Trước đây, các hãng tàu sẽ phả chịu toàn bộ những rủi ro liên quan đến biến động trong giá nhiên liệu. Tuy nhiên với BAF họ đã chuyển 1 phần rủi ro này sang cho người gửi hàng hoặc người nhận hàng. 

Bằng cách tách biệt chi phí nhiên liệu biến động ra khỏi cước phí vận chuyển cơ bản, BAF hoạt động như một "van an toàn" đối với tất cả các bên. Điều này cho phép giá cước cơ bản duy trì sự ổn định tương đối trong dài hạn, trong khi đó các hãng vận chuyển vãn đảm bảo được khả năng duy trì hoạt động bền vững và có lợi nhuận trong bối cảnh thị trường năng động và khó lường.

Mức thu phí BAF và ai cần đóng phí này?

Mức thu phí BAF không cố định và thay đổi tùy vào mức độ biến động của giá dầu cũng như từng tuyến vận chuyển khác nhau. Phí BAF sẽ được quy định bởi các hãng tàu dựa trên các công thức tính toán. Các công ty vận tải thường công bố mức phí BAF định kỳ, có thể là hàng tháng hoặc hàng quý, tùy theo sự biến động của giá dầu và điều kiện thị trường. Mức phí này có thể tăng hoặc giảm tùy vào tình hình thực tế.

Câu hỏi đặt ra là ai cần đóng phí BAF? Bên phải đóng phụ phí BAF là bên thanh toán cước vận chuyển hàng hóa qua đường biển. Do đó, tùy thuộc vào các điều kiện Incoterms được thỏa thuận trong hợp đồng thương mại, đó có thể là người xuất khẩu (điều kiện EXW) hoặc người nhập khẩu (điều kiện CIF, DDP). Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hai bên cũng có thể thỏa thuận để chia sẻ khoản phụ phí này theo một tỷ lệ nhất định được 2 bên cùng thống nhất.

Phí BAF chịu ảnh hưởng của các yếu tố nào?

Nhìn chung phí BAF sẽ chịu tác động từ 4 yếu tố sau, bao gồm:

• Giá dầu tham chiếu: Đây là mức giá của dầu được các hãng tàu sử dụng làm cơ sở tính toán. Mức giá dầu tham chiếu thường được cập nhật thường xuyên để phản ánh chính xác tình hình thị trường.

• Khoảng cách vận chuyển: Cước phí vận chuyển cũng như mức phí BAF sẽ thay đổi tùy theo khoảng cách giữa cảng xuất và cảng nhập. Khoảng cách vận chuyển dài thường có mức phí BAF cao hơn.

• Các tuyến đường vận chuyển: Các tuyến đường dài hơn hoặc những tuyến đường đi qua các khu vực có quy định môi trường nghiêm ngặt hơn có thể có BAF cao hơn do mức tiêu thụ nhiên liệu cao hơn hoặc nhu cầu sử dụng nhiên liệu sạch hơn và đắt tiền hơn.

• Mức độ biến động giá dầu: Nếu giá dầu tăng mạnh, mức phí BAF sẽ được điều chỉnh tăng theo tỷ lệ phần trăm. Ngược lại, nếu giá dầu giảm, phí BAF cũng sẽ giảm.

Các phương pháp tính phí BAF

Không có công thức cố định cho việc tính phí BAF, bởi mỗi hãng tàu sẽ có những cách tính và đưa ra mức thu BAF là khác nhau. Dưới đây là các phương pháp tính phí BAF phổ biến:

Công thức cơ bản: Phương pháp phổ biến nhất:

Phí BAF thường sẽ được tính bằng công thức sau:

BAF = Giá nhiên liệu x Hệ số thương mại

Trong đó:

• Giá nhiên liệu: Mức giá nhiên liệu trung bình các cảng chính trên toàn thế giới.

• Hệ số thương mại: Phản ánh mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình cho mỗi giao dịch.

• Tuy nhiên, nhiều hãng tàu hiện nay có mức thu BAF riêng và có quyền thay đổi phương pháp tính toán phí BAF mà không cần báo trước.

Phí BAF là gì? và cách tính phí

Tính theo phần trăm cước vận chuyển: BAF có thể được tính theo một tỷ lệ phần trăm (%) nhất định dựa trên tổng giá cước vận chuyển hàng hóa.

Tính theo đơn vị hàng hóa: Phụ phí BAF cũng có thể được tính theo một khoản tiền cụ theer cho mỗi container (TEU), mỗi tấn hàng, hoặc mỗi mét khối hàng, tùy thuộc vào loại hợp đồng và điều kiện vận chuyển.

Ví dụ minh họa cách tính phí BAF của Maersk

Việc thiếu một công thức chuẩn hóa toàn ngành đặt ra thách thức cho các chủ hàng khi so sánh và dự trù chi phí. Mặc dù vậy, các hãng tàu lớn thường công bố mức BAF định kỳ, thể hiện sự minh bạch nhất định. Chẳng hạn, Maersk, một trong những hãng tàu lớn nhất thế giới, thường công bố các mức BAF mới định kỳ, dựa trên giá nhiên liệu trung bình của quý trước đó.  

Ví dụ, một lô hàng có giá vận chuyển cơ bản là $1,000/TEU, và hãng tàu quy định tỷ lệ BAF là 10%, thì phụ phí BAF sẽ là $100/TEU ($1,000 x 10%). 

Bảng này không chỉ cho thấy mức phí BAF thực tế có thể thay đổi như thế nào, mà còn thể hiện rằng các hãng tàu lớn công khai cơ sở tính toán của họ, chẳng hạn như giá nhiên liệu trung bình của kỳ trước đó ($561.07/tấn cho kỳ 01/01/2025 và $494.44/tấn cho kỳ 01/07/2025). Điều này giúp các chủ hàng hiểu rõ hơn về cơ sở của mức phí họ phải trả và chuyển thông tin từ lý thuyết sang ứng dụng thực tiễn cao.

Phân Biệt BAF và Các Phụ Phí Liên Quan

Trong hệ sinh thái phức tạp của vận tải biển, BAF không tồn tại độc lập mà là một phần của một mạng lưới các phụ phí. Việc phân biệt BAF với các loại phí khác là rất quan trọng để tránh nhầm lẫn và lập kế hoạch tài chính chính xác.

BAF và EBS (Emergency Bunker Surcharge)

Đây là hai loại phụ phí nhiên liệu dễ gây nhầm lẫn nhất.  

Điểm chung: Cả BAF và EBS đều là phụ phí nhiên liệu, được sử dụng để bù đắp cho sự biến động giá cả nhiên liệu trong quá trình vận chuyển hàng hóa.  

Điểm khác biệt cốt lõi:

Tuyến vận chuyển: BAF thường được áp dụng cho các chuyến hàng đi Châu Âu. Trong khi đó, EBS thường được áp dụng cho các chuyến hàng đi Châu Á.  

Tính chất: BAF có tính chu kỳ, được các hãng tàu điều chỉnh định kỳ (thường hàng quý hoặc hàng tháng). Ngược lại, EBS là một phụ phí "khẩn cấp", được áp dụng đột ngột khi giá nhiên liệu trên thị trường tăng cao hơn so với mức dự đoán ban đầu của các hãng vận tải.  

BAF và CAF (Currency Adjustment Factor)

Điểm chung: Tương tự như BAF, CAF cũng là một "phụ phí điều chỉnh" (adjustment factor) mà các hãng tàu sử dụng để tự bảo vệ trước những biến động của thị trường.  

Điểm khác biệt: BAF điều chỉnh theo sự biến động của giá nhiên liệu , trong khi CAF (Currency Adjustment Factor) điều chỉnh theo biến động tỷ giá ngoại tệ. CAF giúp các hãng tàu quốc tế bù đắp tổn thất phát sinh do chênh lệch tỷ giá giữa các đồng tiền thanh toán (thường là USD) và đồng tiền chi phí vận hành tại các quốc gia khác nhau.

Bảng so sánh chi tiết sự khác nhau giữa BAF, EBS và CAF

Vai trò của phí BAF trong xuất nhập khẩu

Đối với hãng tàu

Phụ phí BAF đóng vai trò là một công cụ tài chính quan trọng, giúp các hãng tàu bảo vệ lợi nhuận và đảm bảo hoạt động kinh doanh bền vững.

Bằng cách chuyển một phần chi phí nhiên liệu tăng cao sang cho khách hàng, các hãng tàu có thể giảm thiểu tác động tiêu cực của sự biến động giá dầu đối với lợi nhuận và hiệu suất của họ.

Điều này cho phép họ duy trì giá cước cơ bản ổn định và chỉ điều chỉnh phụ phí khi cần thiết, giúp quản lý rủi ro và thích ứng linh hoạt hơn với thị trường.  

Đối với chủ hàng/doanh nghiệp xuất nhập khẩu

Đối với các doanh nghiệp, BAF là một khoản chi phí đáng kể có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tổng chi phí logistics và giá thành sản phẩm cuối cùng. Do sự biến động của BAF, việc lập kế hoạch ngân sách và dự trù chi phí trở nên phức tạp hơn, đòi hỏi các doanh nghiệp phải theo dõi sát sao giá nhiên liệu và báo giá của hãng tàu.  

Tuy nhiên, BAF không phải là một khoản phí cố định không thể thay đổi. Các tài liệu cho thấy BAF có thể được thương lượng giữa các bên liên quan, đặc biệt là giữa các đơn vị chuẩn bị xuất khẩu và nhà cung cấp dịch vụ vận tải biển.

Đặc biệt, khi giá xăng dầu có dấu hiệu giảm, các hãng tàu có thể thương lượng với chủ hàng để giảm phí BAF xuống nhằm đạt được một mức giá hợp lý cho cả hai bên.

Điều này biến BAF từ một khoản phí bắt buộc thành một yếu tố đàm phán tiềm năng, mang lại cơ hội tiết kiệm chi phí cho các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có sản lượng hàng lớn hoặc có quan hệ đối tác tốt với hãng tàu.

Phí BAF là gì? và vai trò của BAF

Phí BAF là một khoản phí quan trọng trong ngành xuất nhập khẩu, giúp điều chỉnh mức phí vận chuyển khi giá nhiên liệu biến động. Việc tìm hiểu kĩ về phí baf sẽ giúp bạn có thể tối ưu chi phí một cách tốt nhất. Hy vọng bài viết của vận chuyển Trung Việt Lê Phương Logistics cung cấp trên đã giúp bạn có những thông tin và hiểu Phí BAF là gì?.