Các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc về Việt Nam
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu và ảnh hưởng của các hiệp định thương mại tự do (FTA) như ACFTA hay RCEP, nhập khẩu chính ngạch đang trở thành xu thế tất yếu của thị trường, từng bước thay thế nhập khẩu tiểu ngạch còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trong năm 2025, các chính sách mới của Việt Nam và Trung Quốc đã và đang tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy nhập khẩu chính ngạch, hình thức nhập khẩu mang lại lợi ích bền vững cho cả doanh nghiệp và nền kinh tế.
Bài viết dưới đây của Lê Phương Logistics sẽ phân tích về các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc về Việt Nam, và xu hướng nhập khẩu từ Trung Quốc về Việt Nam trong 2025. Trong đó, tập trung vào bối cảnh thương mại, các chính sách mới nhất, lợi ích, thách thức và giải pháp cho các doanh nghiệp thích nghi với xu hướng này.
Các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc về Việt Nam
Trung Quốc không chỉ là nguồn cung cấp nguyên liệu, máy móc, và linh kiện điện tử lớn nhất cho Việt Nam mà còn là thị trường xuất khẩu tiềm năng.
Theo Tổng cục Hải quan Việt Nam, kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc năm 2024 đạt 144,7 tỷ USD, tăng trưởng đều qua các năm. Các mặt hàng chủ lực bao gồm máy móc (20,87 tỷ USD), linh kiện điện tử (25,79 tỷ USD), vải và nguyên liệu dệt may.
Trong 5 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị nhập khẩu từ thị trường Trung Quốc của nước ta đạt 69,34 tỷ USD, tăng 13,89 tỷ USD tương ứng với 25% so với cùng kỳ năm 2024.
Trong đó, các mặt hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 19,11 tỷ USD - tăng 45%; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng đạt 14,44 tỷ USD - tăng 33,5%; các sản phẩm từ chất dẻo đạt 2,48 tỷ USD - tăng 28,6% so với cùng kỳ năm 2024.
Theo đó, Trung Quốc là thị trường chính cung cấp các nhóm hàng này cho Việt Nam. Mặc dù, nhóm hàng sắt thép các loại nhập khẩu từ Trung Quốc trong 5 tháng/2025 đạt 4,44 tỷ USD, giảm 7,6% so với cùng kỳ năm trước nhưng vẫn cao hơn 26,5% so với giá trị nhập khẩu bình quân từ Trung Quốc trong 5 tháng đầu năm giai đoạn 2020-2024.
Dự báo trong năm 2025, kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam sẽ tiếp tục tăng, hướng tới cân bằng cán cân thương mại, dù nhập siêu vẫn ở mức cao (82,8 tỷ USD năm 2024).
Các chính sách thúc đẩy nhập khẩu chính ngạch
Năm 2025 được coi là đỉnh cao chuyển dịch từ nhập khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch nhờ các chính sách tại Việt Nam và Trung Quốc.
Các chính sách của Chính phủ Việt Nam
Nghị định 73/2025/NĐ-CP đã điều chỉnh lại mức thuế suất nhập khẩu ưu đãi cho nhiều mặt hàng nhập từ Trung Quốc bao gồm ô tô, gỗ, ethanol hay các mặt hàng nông sản. Nghị định chính thức có hiệu lực từ ngày 31/03/2025.
Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 quy định giá tính thuế giá trị gia tăng bao gồm giá CIF, thuế nhập khẩu cùng các loại thuế khác. Đồng thời áp dụng mức thuế 5% đối với một số mặt hàng trước đây được miễn thuế.
Đặc biệt, kể từ ngày 14/01/2025, các hàng hóa nhập khẩu bằng hình thức chuyển phát nhanh (theo lin thương mại điện tử) dưới 1 triệu đồng không còn được miễn thuế nhập khẩu và giá trị gia tăng. Chính sách này khiến nhập khẩu tiểu ngạch và line thương mại điện tử dần mất lợi thế về chi phí so với trước đây.
Các chính sách từ chính phủ Trung Quốc
Chính sách “Biện pháp quản lý thương mại cặp chợ biên giới” ưu tiên nhập khẩu chính ngạch thông qua các cửa khẩu quốc tế. Chính sách được sửa đổi vào tháng 4/2023 và tiếp tục áp dụng tới hiện tại.
Cùng với đó, Trung Quốc cũng siết chặt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, áp dụng đối với cả hàng hóa xuất khẩu sang Việt Nam.
Tận dụng các hiệp định thương mại tự do FTA
Các hiệp định thương mại tự do như ACFTA và RCEP giữ vai trò quan trọng trong thúc đẩy hoạt động nhập khẩu chính ngạch. Tỷ lệ sử dụng chứng nhận xuất xứ C/O form E và RCEP tăng mạnh giúp doanh nghiệp Việt Nam có thể nhập khẩu chính ngạch từ Trung Quốc với thuế suất ưu đãi hoặc 0%. Điển hình là nhóm sản phẩm linh kiện điện tử và máy móc nhập khẩu chính ngạch từ Trung Quốc sẽ được hưởng thuế suất thấp hơn từ 20-30% so với hình thức nhập khẩu thông thường.
Những chính sách trên đã tạo động lực lớn nhằm thúc đẩy doanh nghiệp chủ động chuyển đổi sang hình thức nhập khẩu chính ngạch để đáp ứng yêu cầu thị trường và từ Chính phủ 2 nước.
Xu hướng nhập khẩu từ Trung Quốc năm 2025
Tăng trưởng kim ngạch nhập khẩu
Nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc tiếp tục tăng cao do Việt Nam phụ thuộc vào nguyên liệu sản xuất cho các ngành xuất khẩu chủ lực như dệt may, điện tử, và da giày. Năm 2025, kim ngạch nhập khẩu dự kiến tăng 5-7% so với 2024, tập trung vào máy móc, linh kiện điện tử, thời trang và nông sản. Có được sự tăng trưởng này là nhờ được hỗ trợ bởi các chính sách ưu đãi thuế và cải tiến logistics song phương.
Chuyển dịch từ tiểu ngạch sang chính ngạch
Chính sách siết chặt nhập khẩu tiểu ngạch của cả hai nước là động lực lớn cho xu hướng này. Từ 14/1/2025, hàng hóa giá trị thấp qua chuyển phát nhanh không còn được miễn thuế, làm tăng chi phí nhập khẩu tiểu ngạch.
Đồng thời, Việt Nam đầu tư nâng cấp các cửa khẩu như Hữu Nghị, Bắc Phong Sinh, và Lào Cai, cùng với hệ thống thông quan điện tử, giúp giảm thời gian xử lý hàng chính ngạch từ 3-5 ngày xuống còn 1-2 ngày. Trung Quốc cũng ưu tiên thương mại chính ngạch qua các cặp chợ biên giới, và các nền tảng mua sắm trực tuyến như Taobao, 1688, Tmall, Alibaba...
Đa dạng hóa mặt hàng nhập khẩu
Ngoài các mặt hàng truyền thống như máy móc, linh kiện điện tử, thời trang… nửa đầu năm 2025 Việt Nam chứng kiến sự gia tăng nhập khẩu nông sản từ Trung Quốc, do nhu cầu tiêu dùng nội địa tăng cao. Các mặt hàng này phải đáp ứng tiêu chuẩn kiểm dịch nghiêm ngặt, buộc doanh nghiệp nhập khẩu chính ngạch để đảm bảo chất lượng và nguồn gốc. Nguyên liệu công nghiệp, như sắt thép và hóa chất, cũng tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn, hỗ trợ sản xuất xuất khẩu.
Ứng dụng công nghệ và thương mại điện tử
Thương mại điện tử đang thay đổi cách doanh nghiệp nhập khẩu chính ngạch từ Trung Quốc. Các nền tảng như lephuonglogistics.vn, 1688, Taobao, Tmall cho phép doanh nghiệp Việt Nam đặt hàng trực tiếp, xử lý thủ tục chính ngạch với chứng từ đầy đủ (Invoice, Packing List, C/O). Hệ thống thông quan điện tử Việt Nam - Trung Quốc cũng được liên thông, giúp xác thực mã HS và C/O trở nên nhanh chóng, giảm thiểu tối đa sai sót trong việc khai báo hải quan.
Tập trung vào chất lượng và tiêu chuẩn
Cả 2 nước Việt Nam và Trung Quốc đều áp dụng các tiêu chuẩn khắt khe hơn về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, đặc biệt với nông sản và thực phẩm chế biến nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam phải đảm bảo hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc có đầy đủ chứng từ và đáp ứng được các yêu cầu kiểm dịch. Điều này thúc đẩy nhập khẩu chính ngạch, vì hàng tiểu ngạch khó có thể đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn này và dễ bị tịch thu hoặc từ chối thông quan.
Tại sao doanh nghiệp phải nhập khẩu chính ngạch?
Dưới đây là một số lý do giải thích tại sao nhập khẩu chính ngạch trở thành xu hướng kể từ năm 2025 và doanh nghiệp buộc phải nhập khẩu chính ngạch:
Giảm chi phí dài hạn: Nhập khẩu chính ngạch tận dụng được ưu đãi thuế từ ACFTA và RCEP, giảm chi phí thuế nhập khẩu (ví dụ, ô tô giảm từ 64% xuống 50%). Hàng hóa chính ngạch cũng tránh được chi phí truy thu thuế hoặc phạt pháp lý.
Đảm bảo pháp lý và minh bạch: Hàng hóa chính ngạch có đầy đủ chứng từ, giúp doanh nghiệp tránh rủi ro tịch thu hàng hóa và xây dựng uy tín trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Hỗ trợ sản xuất và xuất khẩu: Nhập khẩu chính ngạch các nguyên vật liệu từ Trung Quốc (vải, linh kiện điện tử) đảm bảo chất lượng, giúp các ngành như dệt may (44 tỷ USD xuất khẩu năm 2024) duy trì năng lực cạnh tranh đối với cả thị trường trong nước và quốc tế.
Cải thiện logistics: Hiện nay hạ tầng cửa khẩu đã được nâng cấp và liên thông dữ liệu hải quan giúp giảm thời gian thông quan, tiết kiệm chi phí logistics cho các doanh nghiệp thực hiện nhập khẩu chính ngạch.
Giải pháp thúc đẩy nhập khẩu chính ngạch năm 2025
Đối với doanh nghiệp
Đào tạo nhân sự: Doanh nghiệp cần đào tạo đội ngũ về thủ tục hải quan, mã HS và quy tắc xuất xứ để tận dụng tối đa ưu đãi từ ACFTA và RCEP.
Hợp tác với đơn vị logistics: Lê Phương Logistics là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực nhập khẩu chính ngạch từ Trung Quốc về Việt Nam, với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nhập khẩu hàng chính ngạch, chúng tôi có thể hỗ trợ các doanh nghiệp xử lý thủ tục chính ngạch, giảm chi phí và thời gian thông quan.
Tìm nhà cung cấp uy tín: Lựa chọn nhà cung cấp Trung Quốc có chứng nhận chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn kiểm dịch và truy xuất nguồn gốc. Tại Lê Phương Logistics, chúng tôi sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp tìm nguồn hàng chính ngạch đảm bảo chất lượng đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về kiểm hóa.
Đối với chính phủ
Nâng cấp hạ tầng: Tiếp tục đầu tư vào các cửa khẩu như Hữu Nghị, Lào Cai, và hệ thống thông quan điện tử để giảm thời gian xử lý hàng hóa.
Đơn giản hóa thủ tục: Tăng liên thông dữ liệu với Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) để xác thực C/O và HS Code nhanh chóng.
Đàm phán thương mại: Mở rộng danh mục hàng hóa nhập khẩu chính ngạch từ Trung Quốc, đồng thời thông qua các nghị định thư song phương.
Hợp tác song phương
Tổ chức các hội chợ thương mại, như Hội chợ Thương mại Dịch vụ Quốc tế Trung Quốc 2025, Hội Chợ Hàng Hóa Quốc Tế Yiwu, Hội Chợ Nhập Khẩu Quốc Tế Trung Quốc… để kết nối doanh nghiệp nhập khẩu chính ngạch.
Tăng cường trao đổi với GACC để đơn giản hóa kiểm dịch và tiêu chuẩn chất lượng, tạo điều kiện thuận lợi cho nhập khẩu chính ngạch.
Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong xu hướng nhập khẩu chính ngạch từ Trung Quốc về Việt Nam, được thúc đẩy bởi các chính sách mới như Nghị định 73/2025, Luật Thuế GTGT 2024, và Chỉ thị 18/CT-TTg. Với kim ngạch nhập khẩu dự kiến tăng 5-7%, nhập khẩu chính ngạch không chỉ mang lại lợi ích về chi phí, minh bạch, và chất lượng mà còn hỗ trợ sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam. Dù đối mặt với thách thức về chi phí và tiêu chuẩn, doanh nghiệp và chính phủ có thể tận dụng cơ hội từ các FTA và cải tiến logistics để phát triển thương mại bền vững. Chuyển dịch sang nhập khẩu chính ngạch là hướng đi tất yếu, giúp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Liên hệ ngay với Lê Phương Logistics để bắt kịp xu hướng nhập khẩu chính ngạch từ Trung Quốc về Việt Nam chỉ trong 3-5 ngày.